Cerrahi ihtisasıma başladığım 1970 li yılların sonuna doğru; Bölgemizde 10 ile yakın yerlerde Beyin Cerrahisi ve Genel Cerrahi Acil hastalık ve Travma merkezleri olmadığı için AGC hastaları bize gelirdi.

O zamanki askeri Hasta hane disipliniyle yetişmiş hocamız bize geceli-gündüzlü haftalık nöbet tutturdu. Daha 2.5 yıllık asistanken kıdemli olmuş her acil ameliyata müdahale eder pozisyona girmiştik. Özellikle o yıllarda gerek bölgemize has travma gerek acil genel cerrahi hastaları gelirdi.

Bunların arasında bölgemize has olan yazın damlı evlerde yatıldığı için, buralardan düşen( özellikle çocuklar) hastaları “kafa travması”   ön tanısıyla yatırır ve biz tedavilerini yapardık.

Keza aşiret kavgalarından çok sayıda kafa travmaları gelir bunlara o zamanki banyolu kafa filmleri çeker, kafatasındaçatlak, kırık olup olmamasına ve de sadece ve sadece muayene bulgularına ve şuuru açıksa şikâyetlerine göre cerrahi ya da ameliyatsız tedaviyi planlardık.

Öyle şimdiki gibi; bilgisayarlıtomografilerimiz, MR  ,karın  için Ultrasonografi,Dopplerimizyoktu. Tamamen hasta ve biz vardık aradakilerin hiç biri yoktu.

Çok sayıda travmaya bağlı kafatası çökme kırıklarına müdahale eder, beyin zarı altı çok sayıda subduralhematomdediğimiztoplanmış kan pıhtılarını temizleyerek, çok sayıda insanların hayatlarını kurtardık, ayrıca çocuk cerrahi kliniğimiz de o yıllarda olmadığı için tüm çocukları hem normal hem acil ameliyatlarını da biz yapardık. Keza plastik cerrahimizde olmadığı için özellikle yanıkları da biz tedavi ederdik. Greftlemeleri çok başarılı şekilde gerçekleştirirdik

Gerek o yıllarda gerekse 12 Eylül sonrası dönemde çok ama çok sayıda “Ateşli Silah Yaralanmaları gelirdi…  O devirde o bölgede ihtisas yapan biz ve hocalarımız TAM BİR HARP CERRAHİSİ YAPARAK; bu alanda inanılmaz deneyimler kazandık

Keza o bölgeye has yanihijyen şartlarının çok kötü temizlik ve korunmanın yok denecek kötü olduğu bölgede bu nedenlerle oluşan cerrahihastalarını odevirdeki imkansızlıklarla yaptık.

AKUT BATIN ön tanısıylagelen çok sayıda TİFO hastalarının istenmeyen sonuçlarından olan ince barsak delinmeleri, amip denilen parazitlerin neden olduğu acil hastalıkları ameliyat ettik58-İpekçi F,SeyfioğluS,SönmezS.:Tifo sonucu ince barsak perforasyonları.DicleÜn.Tıp Fak.Der.;1:34,1988

Tifo ameliyatı sonrası gelişen barsak fistüllerini başarıyla tedavilerini (gomko aspiratör ve kristal penisillin+kloramfeniklollerle) gerçekleştirdik.

Günümüzde gerek ameliyatta kullanılan teknoloji- medikal ve bilimsel ilerlemelerle;modern dikiş, bağlama malzemeleri, karınları açmada kullanılan ekartörler,stapler dediğimiz zımba alet ve ultrsonikdissektörler ve bir çok aletlerle ve beraberindeki sayısız yardımcı malzeme ve tedavi olanaklarıyla bir çok  acil genel cerrahi ameliyatlarını  başarıyla yapmaktayız. .

Akut karın ağrısı, birçok cerrahi acil hastada önde gelen bir belirtidir.
Yapılan acil cerrahi ameliyatlarımızın başında;
–
AkutAppandisitler- AkuTKolesistitler(safra kesesinin acil iltihaplanması)
–Akut Pankreatitler (pankreasın acil  iltihaplanması)
–Daha önceki ameliyatlardaki yapışıklık sonrası tıkanmalara bağlı barsak tıkanmaları
-Sigma  ve rektum dediğimiz son kısım  Barsak tümörlerine bağlı tıkanmalar
-Ülser delinme ameliyatları
-Barakta mezenteriskemi dediğimiz pıhtı sonrası gangrenler

Acil Cerrahide;hem tanı hem de tedavi amacıyla ;LAPARASKOPİK Cerrahiyide de kullanıyoruz

Yaralanmalar ve Acil Hastalıklar BİLİMSEL YAYINLARI

1- İpekçi F.:İlk ve Acil Yardım.Travma,;ErtekinC,TaviloğluK,GüloğluR,Kurtoğlu M. 1 .baskı ;123-133,2005. (Kitap Bölümü)

2- İpekçi F, Vural E.: Acil Cerrahi ilk tanıda akut karın hastalarına ilk bakış: El rehberi.S.S.K Göztepe Eğitim Hastanesi.2002

3-İpekçi F,Sönmez S.:Amebiasiz orjinli hepatik abseler.Medica,7:19,1987.

4-İpekçi F,AlpdoğanÖ,PolatAF,ÇoşkunA,GürbüzM.:Safra kese perforasyonları Ulusal Cerrahi kongresi 24-28 Mayıs 2006 Antalya.

5-İpekçi F,ÇoşkunA,F,ErkanN,AğdenizS,Erdinçİ,Yıldırım M.:penetran batın travması sonrası pankreas yaralanması olgularımız.5.Ulusal travma ve acil cerrahi kongresi,16-20 Kasım 2005 Antalya.

6-İpekçi F,ÇoşkunA,F,ErkanN,AğdenizS,Erdinçİ,Yıldırım M.:penetran batın travması sonrası pankreas yaralanması olgularımız.5.Ulusal travma ve acil cerrahi kongresi,16-20 Kasım 2005 Antalya.

7-İpekçiF,KaraoğlanM,ÇapkisY,ToptayH,Okay A.:Travmatikhepaticopancreaticoduodenalinjuries. Avrupa Travma ve Acil Cerrahi Kongresi,13-17 Mayıs 2009 Antalya

8-İpekçiF,KaraoğlanM,ÇapkisY,ToptayH,Okay A.:TheTravmaticsplenicinjuries.  Avrupa Travma ve Acil Cerrahi Kongresi,13-17 Mayıs 2009 Antalya

9- İpekçiF,KaraoğlanM,ÖzenenB,ToptayH,Çapkis Y.:Colorectalinjuries. Travma ve Acil Cerrahi Kongresi,13-17  2009 Antalya.

10-Pürten M,İpekçiF,Erdinçİ,ÇoşkunA,HavukA,Yağlı E.:5 yıllık penetrantorakoabdominal yaralanma olgularımız. 5.Ulusal travma ve acil cerrahi kongresi,16-20 Kasım 2005 Antalya.

11-Erkan N,İpekçi F,S Akdeniz,PolatAF,SayınA.:Nadir bir travmatikrüptürehidronefroz olgusu. 38-Ulusal travma ve acil cerrahi kongresi,16-20 Kasım 2005 Antalya

12-İpekçi F,ErgünA,DağE,GülhanY,Acar G.:5 yıllık 50 yaş üzeri acil cerrahi olgularımızın analizi.4.Bölgesel travma ve acil cerrahi kongresi,25-28 Eylül 2003 Kayseri

13-İpekçi F,OlcayE,Acar U,.:Künt karın travmalarının neden olduğu dalak yaralanmaları.Ulusal cerrahi kongresi.14-18 Mayıs 1992 istanbul

Yaralanmalar ve Acil Cerrahi hastalıkların

DÜNÜ BUGÜNÜ

Prof.Dr.Fuat İPEKÇİ
Bilgilendirme amaçlı ve PubMed alıntılarıyla hazırlanmıştır

Acil Genel Cerrahi (AGC) hastaları, ölüm ve ameliyat sonu istenmeyen sonuçları açısından yüksek risk taşıyan, akut olarak hasta olan ayrıcalıklı cerrahi hastalar grubudur. Acil Genel Cerrahi 2000’li yıllarından başlayarak gerek birçok ülkede gerekse biz de bir cerrahi alt uzmanlık olarak ortaya çıkmasından bu yana, AGC kapsamının daha fazla tanımlamanın yanı sıra veri toplama, performans ölçümü ve kalite iyileştirmeyi İleriye dönük olarak, kalite iyileştirmeye yönelik daha modern bir yaklaşıma ihtiyaç vardır. Bu, bir veri kaydının oluşturulmasını, elektronik tıbbi kayıt verilerinin kullanımını, kullanılabilir cihaz teknolojisini ve hasta tarafından bildirilen sonuçlara odaklanmayı içerebilir.

Geçmiş – Acil Genel Cerrahinin Doğuşu

ABD’de modern cerrahi travmayı ve acil cerrahi bakımı standartlaştırması; Kore ve Vietnam savaşlarındaki askeri deneyimden doğdu, askerler ileri cerrahi birliklerde stabilize edildi ve yaralanmaların şiddetine göre bölgesel merkezlere nakledildi.      , ABD’deki travma merkezleri için hastanelerin tesislerine ve tedavi yeteneklerine dayalı bir akreditasyon sisteminin oluşturulmasına yol açtı.

Travma ve genel cerrahi merkezleri 1970’lerden beri kalite iyileştirmenin odak noktası haline gelmiştir. , özellikle kapsamlı, standart bir travma kaydının oluşturulması ve geliştirilmesiyle, Ulusal Travma Veri Bankası kurularak birçok yayın oluşturulmuştur.

Bizde de; benim de kurulma aşamasında katkılarımın olduğu; Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneği, 1995 yılında İstanbul’da kurulmuştur.1.Kongremizi de 1995 te yaptık

Ancak, travma dışı cerrahi aciller o zamanlar bir halk sağlığı sorunu olarak tanınmamıştı.

1995: 25 Mayıs 1995 tarihinde Türkiye Acil Tıp Derneği (TATD) ve sonra Acil Tıp Uzmanlığı kurularak uzman yetiştirilmeye başlandı.

Acil genel cerrahi (AGC), ilk kez 2003 yılında Amerikan Travma Cerrahisi Derneği ve Amerikan Cerrahlar Koleji Travma Komitesi tarafından travma cerrahisi ve diğer genel cerrahi uzmanlıklarından ayrı olarak açıkça tanımlanmıştır.. Bizden farklı olarak, acil genel cerrahi alanı, travma ve cerrahi kritik bakımın yanı sıra akut bakım cerrahisinin bir alt kümesi olarak açıkça tanımlanmıştır.

ABD’de, her yıl 3 milyondan fazla hasta, AGC koşullarıyla ABD hastanelerine kabul edilmektedir. ABD’deki tüm hastaneye yatışların %7’sinden fazlası. Ayrıca ABD’de yılda 850.000’den fazla AGC operasyonu gerçekleştirilmektedir

Şimdi

EGS bir cerrahi uzmanlık alanı olarak olgunlaşmaya devam ederken, ABD’de tahmini 28 milyar dolarlık hastane maliyetine karşılık gelirken, veri toplama, kalite ve performans ölçümü ile kanıta dayalı kılavuzların ve protokollerin geliştirilmesine çalışılmaktadır.

2013’ten bu yana, acil genel cerrahinin kapsamını tanımlamaya yönelik başka girişimlerde bulunulmuştur. Bir takip çalışması, daha önce tanımlanmış tanı kodunun herhangi birini tedavi edebilen veya tedavi edebilecek prosedür kodu önerildi. Bulgular, kanıta dayalı kılavuzları iyileştirmek ve klinik karar destek sistemleri oluşturmak için kullanılabilecek AGC kalite uygunluk şartların geliştirildi

.Son araştırmalar, A.B.D deAGC hastalarının, ameliyat sonrası tıbbi hatalar açısından benzersiz bir şekilde daha yüksek risk altında olduğunu ve hastalarının, hazırlanmış, acil olmayan aynı işlemin uygulandığı hastalara kıyasla ölme olasılığının sekiz kat kadar daha fazla olduğugösterilmiştir.

Acil Genel Cerrahiuygulanan tüm hastaların yaklaşık yarısı ameliyat sonrası istenmeyen durum olacaktır. 2015 yılında, California Eyaleti Yatan Hasta Veritabanı kullanılarak AGC hastalarının %5,9’unun taburcu olduktan sonraki 30 gün içinde yeniden kabul edildiğini gösteren bir çalışma yapılmış,  sigortası olan hastalarda yeniden kabul oranları daha yüksek bulunmuştur.

Bizim ülkemizde de yukarıda anlatılan tüm veri ve kriterleri Acil Genel Cerrahi kabul eden merkezlerimizin tümünde; kurulacaktüm Acil Genel Cerrahi merkezi bilgi sayar sistemine dâhiledilecek; pratik olarak iş birliğine girmeleri sağlanması gerekecektir.

Gelecek

Teknoloji ilerledikçe, hâlihazırda öngörülen ulusal Acil Genel Cerrahi veri tabanının ötesine geçmek için birçok fırsat bulunmaktadır. Kullanılabilir, mobil ve diğer cihaz teknolojileri gibi yeni kaynaklardan elde edilen veriler giderek daha ilginç hale geliyor. Örneğin, küçük il ya dailçelerimizdeki bir hastanede özel yanık bakımı olmayan hastalar için küçük pediatrik yanık yaralarının değerlendirilmesi, tedavisi ve yakın takibi için akıllı telefonlar ve dijital kameralar kullanılarak bir teletıp protokolünün uygulanması, yanık konsültasyonlarına kolay erişim ile iyi sonuçlar verecek ve aynı uygulamalarıbirçok AGC hastalarına uygulayabileceğiz…

Bu konularda birlikte disiplineçalışmayla; Dijital özel cihazlar, hastalar hastalanmadan önce insan vücudu hakkında veri toplayabilir ve doktorların hasta bakımını kişiselleştirmesine olanak tanır, daha önce yakalanamayan bu veriler, veri toplama, depolama ve işleme için sistem kapasiteleri daha erişilebilir ve uygun maliyetli hale geldiğinden artık daha kolay kullanılabiliriz.

Elektronik sağlık kayıtları, daha önce ele alınması olanaksız olan klinik sorulara cevaplar sağlayabilecek daha ayrıntılı verilere erişime izin veriyor. Bu büyük hacimli veriler, büyük veri görselleştirme ve analiz tekniklerinde önemli ilerlemeler olduğu için klinik olarak ilgili bilgilere çevrilebilir. Elektronik sağlık kayıtlarında saklanan veriler, bakım ve süreç önlemlerine uyumu izlemek ve raporlamak için kullanılabilir ve görselleştirilebilir.. Hasta tarafından bildirilen sonuç ölçütleri, hasta şikâyet-belirtileri veya yaşam kalitesi ölçütlerini ölçmek için tasarlanmış standartlaştırılmış araçlar, hasta bakımına rehberlik etmek, toplum sağlığı sonuçlarını iyileştirmek ve maliyet verimliliğini artırmak için giderek daha değerli bilgiler olarak kabul edilmektedir.               Hasta tarafından rapor edilen sonuç ölçütlerine vurgu yüksek risk altında olduğu ve daha az kaynağa sahip olduğu kanıtlanması önemlidir.                                                            .

Teknolojiye daha fazla erişim, Acil Genel Cerrahi doktorlarına her zamankinden daha fazla veri sağlayabilir. Acil Genel Cerrahiye kalite iyileştirme programlarına duyulan ihtiyacı ele almak için yeni veri toplama yöntemleri kullanılabilir. Büyük verilerdeki gelecekteki iyileştirmeler ve gelişmeler, yeni bir cerrahi uzmanlık alanı olarak Acil Genel Cerrahinin daha da büyümesini bilgilendirebilir ve yönlendirebilir. Bu yeni ve sürekli gelişen teknoloji çağına girerken karşılaştığımız en büyük zorluklar, teknolojinin hastalarımıza bakma şeklimizi yönlendirmesinden daha çok, daha iyi akut bakım cerrahları olmamıza yardımcı olmak için bu bilgileri en iyi şekilde nasıl kullanabileceğimizi belirlemektir.